Pandeminin başladığı dönemde 3 kamu bankası, geliri 5 bin liranın altında olan vatandaşlara 10 bin liraya kadar yüzde 0.49 faizle kredi verdi. Ancak geri ödemelerde yaşanan sıkıntılar nedeniyle şimdi 2020 yılında kullandırılan düşük faizli pandemi kredileri yeniden yapılandırılmaya başlandı. Bireysel temel ihtiyaç kredisinde uygulanan yapılandırmaya göre aylık faiz % 0.49’dan yüzde 1.42’ye yükseliyor. Yani, yıllık yüzde 5.88 faizli krediyi ödeyemeyen vatandaştan yıllık yüzde 17.04 faizle geri ödemeyi yapması bekleniyor. Vade ise 36 ay daha uzatılabiliyor.

Prof. Babuşcu

BİR YILDIR ÖDENEMİYOR

Kamu bankaları olan Ziraat Bankası, Halkbank ve Vakıfbank tarafından 5 bin liranın altında geliri olan vatandaşlara sunulan düşük faizli kredilerde 6 ay ödemesiz dönem Ocak 2021’de sona ermişti. Ocak ayından itibaren kredilerin geri ödemelerinde yaşanan sorunlar giderek büyüdü. Bankaların ise geri ödenemeyen kredileri takibe alabilmesi için de 180 gün yani 6 ay geçmesi gerekiyordu. Bu süre de doldu, şimdi yaklaşık 1 yıldır kredi geri ödemelerini yapamayan müşteriye kamu bankaları üç katı kadar daha yüksek faizle yapılandırma geldi.

Bu krediler Kredi Garanti Fonu (KGF) kefaleti ile kullandırılmıştı. Pandemi nedeniyle KGF kefaleti ile de geçen yıl ilk defa bireysel kredi verilmişti. Bu dönemde ilk defa ticari işler dışında tüketicilere de doğrudan sağlanan KGF’de, yüzbinlerce kişinin aldıkları kredileri ödeyemediği iddia ediliyordu. Geçen ay üst düzey sektör yetkililerinden edinilen bilgileri aktararak, bazı kamu bankalarının geri ödenmeyen KGF kredilerinin takibini de bıraktıklarını yazmıştık.

Başkent Üniversitesi Finans ve Bankacılık Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşcu, kamu bankalarında başlayan yapılandırmalarla bozulan bilanço verilerinin düzeltilmesinin amaçlandığını söyledi.

GEÇEN YIL ZARARINA VERDİLER ŞİMDİ KÂRA GEÇECEKLER

Kamu mevduat bankaları Nisan 2021’de 432 milyon TL’lik net zararı gördükten sonra yeniden kâra geçse de geçen yıla göre elde ettikleri kârda düşüş var. 2020 Ocak-Temmuz döneminde 12.2 milyar TL olan kamu mevduat bankalarının net kârı, bu yılın aynı döneminde % 71 düşüşle 3.5 milyar TL’ye geriledi. Aynı dönemde yerli özel bankaların kârı % 28, yabancı özel bankaların ise % 52 arttı. Yapılandırmaların “bilanço düzeltme operasyonu” olduğunu belirten Prof. Dr. Şenol Babuşcu, kamu bankalarının geçen yıl zararına verdikleri bu kredilerden kâra geçebileceklerini belirtti. Bankacılık uzmanları yapılandırmanın devreye girmesiyle KGF’nin takip potansiyeli olan kredilere ödeme yapmaktan da kurtulacağını ifade ediyor.

Umut KABA