TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI Mersin İl Koordinasyon Kurulu’nun TEKFEN POLİPROPİLEN ÜRETİM TESİSİ PROJESİ DEĞERLENDİRME RAPORU AÇIKLANDI

İlgili 18 Oda’nın Olumsuz Görüş bildirdiği proje için Liman’ın genişleme alanında olması,Bölgedeki Tarım alanlarının büyük ölçüde yok olacağı  ve Tarımda kullanılan Suyu Tüketeceği Belirlendi.

1. PROPİLEN HAM MADDESİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER

Polipropilen, otomotiv sanayinde kullanılan parçalardan mutfak gereçleri üretimi ve yiyecek paketlemesine kadar birçok alanda kullanılabilen termoplastik bir plastik malzemedir. Monomer propilenin polimer hale getirilmesiyle elde edilen polipropilen asit ve bazlara karşı dirençlidir.

Polipropilen (PP), tekstil başta olmak üzere otomotiv sektöründen gıda sektörüne kadar pek çok kullanım alanına sahiptir. PP kısaltmasıyla kullanılan polipropilen, asit ve bazlara karşı oldukça dayanıklıdır.

ilk defa Giulio Natta ve Alman Kimyager Karl Rehr tarafından 1954 yılında izotaktik bir polimer haline getirilmiştir.

Polipropilenin Fiziksel Özellikleri Nelerdir? Propilen; sert, opak ve sağlam bir malzemedir. Düşük özgül ağırlığa sahiptir, suda yüzebilir. En yaygın ticari polipropilenin, kristal yapısı düşük yoğunluklu polietilen (LDPE) ve yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE) arasında bir seviyeye sahiptir. Young modülü (elastisite modülü) de orta seviyededir (Yüksek sıcaklık ve nem koşullarında iyi derecede boyut kararlılığına sahiptir.).Bununla beraber, LDPE’den daha az sert ve HDPE’den çok daha az gevrektir. Bu polipropilenin ABS gibi mühendislik plastiklerinin yerine kullanılmasına izin verir.

Polipropilenin Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
Polipropilenin erime sıcaklığı 130 ile 170 santigrat derece arasındadır. Düşük maliyetli olması nedeniyle ticari kullanım alanı oldukça geniştir. Darbe dayanımı iyidir. Tüm termoplastik işleme proseslerine uygundur. Hava şartlarına karşı dayanıksızdır, oksitlenmeye açıktır. Yanıcı özelliğe sahiptir, klor içeren solventler ile etkileşime girer.

Polipropilenin teknik özellikleri şu şekildedir;  Yüksek kimyasal dayanım
 Yüksek elektriksel dayanım
 Yüksek çekme dayanımı,
 Düşük aşınma dayanımı,
 Düşük özgül ağırlığı
 Düşük atmosfer etkilerine dayanım

 Kaynakla birleştirilebilme

 Gıda ile temasa uygundur. Polipropilen Kullanım Alanları

Polipropilen günlük hayatımızın hemen her noktasında karşımıza çıkan bir malzemedir. Mutfak eşyaları, banyo gereçleri, plastik bahçe mobilyaları, tanklar, döner filtreler, fan, aspiratörler, küvetler, elbise askıları, elektrik malzemeleri, kablolar, iplikler, streç filmler, otomotiv sanayi ve otomotiv sanayiinde kullanılan parçalardan, tekstil ve gıda paketlemesine kadar geniş kullanım alanı bulunan polipropilen (PP), ambalaj ve etiketleme, tekstil ,termal iç çamaşırı ve halı gibi), kırtasiye, plastik parçalar ve yeniden kullanılabilir kaplar, laboratuvar ekipmanı, hoparlör, otomotiv parçaları gibi birçok uygulamada kullanılır.

Halk arasında plastik boru olarak geçen ve içerisinden içilebilir su ya da atık suların taşındığı borularda da polipropilen kullanılıyor. Günlük yaşantımızda sıkça karşılaştığımız plastik sandalyeler yine büyük oranda PP- polipropilenden üretiliyor.

Yalıtım özelliğinden kaynaklı olarak çatı yalıtımlarında yardımcı eleman olarak tek katman kullanılabiliyor. Elektrik kablolarının yalıtımlarında yine polipropilen tercih ediliyor.

Şekil 1. Polipropilen-(C3H6)n

Türkiye’de, 2015 yılında toplam polipropilen tüketiminin % 49’u ambalaj, % 31’i elektrik, elektronik ve beyaz eşya, % 8’i otomotiv sektörlerince gerçekleştirilmiştir. Toplam tüketimde tarım ve tekstil sektörleri % 1’lik bir pay almıştır
Şekil 2. Türkiye’de Polipropilen Tüketiminin Sektörler Bazında Dağılımı (%)

Türkiye’nin 2011- 2016 dönemine bakıldığında, toplam polipropilen üretiminin yılda ortalama % 0,1 azaldığı, ithalatının % 6,5, ihracatının % 1,8 ve iç tüketimin de yılda ortalama % 6,1 arttığı gözlemlenmektedir. 2011 yılında iç talebin % 94’ü ithalatla karşılanırken, ithalat bağımlılığının 2016 yılında % 95’e yükseldiği görülmektedir. 2016 yılında yerli üretimin % 21’inin ihraç edildiği, ihracatının ithalatı karşılama oranının % 1 seviyelerinde gerçekleştiği görülmektedir.

Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV)’nın 2016 yılında hazırladığı Türkiye’nin polipropilen raporuna göre iç tüketimin yılda ortalama % 5 artacağı varsayımına göre 2020 yılında Türkiye’nin polipropilende % 96 oranında ithalata bağımlı olacağı ifade edilmektedir.

Sonuç olarak, polipropilen, 2016 yılı itibari ile yıllık tüketiminin %95’si ithalat ile karşılanan ve ülkemize yıllık 2,5 milyar dolar cari açığa neden olan bir maddedir. Polipropilen talebi 2013-2017 arasında miktar bazında yılda ortalama % 11,5 değer bazında ise % 1,4 artarak 2017 yılında 2,11 milyon ton’a ve değer bazında 2,69 milyar dolara ulaşmıştır.Bu nedenlerle yıllık 11 milyon ton plastik üreten bir plastik endüstrisine sahip olan Türkiye’de son yıllarda hammaddenin üretimine yönelik çabaları artırmıştır.

Tablo 1: Ülkemizde polipropilen Arz ve Talep dengesi ve tahmini (1000 ton)

Proje Alanı

Yatırım alanı olarak belirlenen saha içerisinde; halihazırda faaliyetini sürdürmekte olan TOROS Tarım Sanayi ve Tic. A.Ş. işletmesi, ilerleyen yıllarda yapımı planlanan TOROS Tarım Gübre ve Kimyasal Tesis Yatırımları sahası ile CFS Petrokimya Sanayi Anonim Şirketi tarafından yapımı ve işletilmesi planlanan 500.000 ton/yıl kapasiteli TEKFEN Polipropilen Üretim Tesisi Yatırım sahası yer almaktadır.

TOROS Tarım Sanayi ve Tic. A.Ş., 06.08.2019 tarih ve 30854 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Endüstri Bölgeleri Yönetmeliği” kapsamında ÇED Sahasının Mersin Toros Özel Endüstri Bölgesi ilan edilebilmesi için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na başvuruda bulunmuştur. 27.03.2020 tarih ve 31082 Sayılı Resmi Gazetede, Cumhurbaşkanı Kararı ve 2318 Karar Sayısı ile bu saha Özel Endüstri Bölgesi olarak ilan edilmiştir.

TEKFEN POLİPROPİLEN ÜRETİM TESİSİ PROJESİ DEĞERLENDİRME RAPORUNDA TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI Mersin İl Koordinasyon Kurulu’nın YAPTIĞI AÇIKLAMADA ;

Sonuç

“Proje alanının hali hazırda var olan kent planları (Çevre Düzeni Planı ve alt ölçekli planlar) ile paralellik içermediği, proje kapsamı hazırlanırken sürdürülebilir planlama politikalarıyla hareket edilmediği ve bu nedenle temel şehircilik ilkelerine uyulmadığı görülmektedir.

Tesiste aşırı su kullanımının sağlayacağı negatif dışsallıklar ele alınmamıştır.
Planlanan projenin etkileyebileceği tarım ve gıda sektörlerine olan etkiler göz ardı edilmiştir.

Tesis, ağır kirlilik oluşturan sanayi alt yapısı ile Mersin Limanı’nın verimliliğini olumsuz yönde etkileyebilme potansiyeline sahiptir.

Serbest Bölge’nin gelişimini sınırlamaktadır.

Karaduvar Balıkçı Barınağının işlevini kısıtlayabilme ve Mersin merkezde balıkçılığı ciddi zararlar verebilme potansiyeline sahiptir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ilan edilen Mersin Tarsus Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesine olan etkiler hesaplanmamıştır.

Yukarıda verilen bilgiler ve görüşler çerçevesinde, projenin yer seçiminin doğru olmadığını, bölgede halihazırda kent ve çevre sorunları yaşanıyorken ciddi çevresel ve ekolojik problemlere neden olabilecek bir projenin bölgeye yapılmak istenmesine karşı olduğumuzu ifade ediyoruz”.

Umut KABA